บทความนี้ คัดลอกมากจากหนังสือ "ครบเครื่องเรื่องฟัน FUN"
จัดพิมพ์โดย คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ขอขอบพระคุณมา ณ ที่นี้ด้วย
แปรงฟันอย่างไรให้ได้ประโยชน์สูงสุด
ศ.ทพญ.ดร.สุดาดวง กฤษฎาพงษ์
ประโยชน์ของการแปรงฟันมี 2 อย่าง คือ
1.เพื่ออนามัย ความสะอาดของช่องปาก
การแปรงฟันเป็นการขจัดคราบจุลินทรีย์ (ขี้ฟัน) ออกจากฟัน เปรียบได้กับการอาบน้ำเพื่อขจัดขี้ไคล โดยปกติคราบจุลินทรีย์จะอยู่บริเวณคอฟัน (ส่วนที่ตัวฟันอยู่ชิดกับเหงือก) เนื่องจากเป็นบริเวณที่เว้าเข้าไปจากส่วนนูนที่สุดที่อยู่บริเวณกลางตัวฟัน ทำให้กลไกการทำความสะอาดได้ถึง คราบจุลินทรีย์ก็คือก้อนเชื้อโรคที่มีลักษณะเป็นคราบสีขาวคล้ายลิ่มนม ลองใช้เล็บหรือปลายหลอดกาแฟสีเข้มเขี่ยดูที่คอฟันแล้วท่านจะเข้าใจ ด้านบดเคี้ยวของฟันที่ใช้งานตามปกติจึงไม่มีคราบจุลินทรีย์จากกลไกการทำความสะอาดฟันตามธรรมชาติ ในขณะที่ฟันที่ไม่ได้ใช้งาน เช่น ไม่ได้เคี้ยวอาหารด้านนั้น หรือฟันไม่มีคู่สบ มักจะมีคราบจุลินทรีย์หนา
ดังนั้นเวลาแปรงฟันจึงต้องวางแปรงให้ปลายขนแปรงอยู่บริเวณคอฟันทั้งด้านนอก (ด้านกระพุ้งแก้ม)และด้านใน (ด้านเพดานปากหรือลิ้น) ของฟันทุกซี่ นอกจากนั้นควรออกแรงกดเล็กน้อยเพื่อให้ขนแปรงสอดลึกเข้าไปในร่องเหงือกที่มีความลึกประมาณ 2-3 มิลลิเมตร เพื่อทำความสะอาดผิวฟันในส่วนที่อยู่ลึกใต้เหงือกนั้นด้วย
อย่างไรก็ดี บริเวณคอฟันเป็นส่วนที่มีเคลือบฟันบาง ดังนั้น จึงมีข้อพึงระวัง 2 ประการ เพื่อลดโอกาสการเกิดคอฟันสึกซึ่งทำให้เกิดอาการเสียวฟันตามมา ได้แก่ 1)ใช้แปรงสีฟันที่มีขนนุ่ม 2) อย่าถูแรง ใช้วิธีใดก็ได้ เช่น เขย่า หรือขยับขนแปรงในแนวซ้ายขวาสั้นๆเบาๆ หากคอฟันสึกอยู่แล้วอาจใช้เพียงวิธีปัดออกจากคอฟัน (ฟันบนปัดลง ฟันล่างปัดขึ้น) แต่ประสิทธิภาพในการขจัดคราบจุลินทรีย์ย่อมไม่ดีเท่า
2) เพื่อป้องกันฟันผุ
การแปรงฟันเป็นวิธีการนำฟลูออไรด์เข้าไปถึงตัวฟัน ฟลูออไรด์จะทำปฏิกิริยากับผิวฟันทำให้ผิวฟันแข็งแรงขึ้น ตลอดจนถึงสามารถหยุดการผุในระยะเริ่มต้นได้
ดังนั้น ยาสีฟันที่ใช้จึงต้องเป็นชนิดที่ผสมฟลูออไรด์ ปัจจุบันแนะนำให้ใช้ที่ความเข้มข้น 1,000 ppm ขึ้นไป ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ แต่ควบคุมปริมาณยาสีฟันในเด็กตั้งแต่ฟันขึ้นจนถึงอายุ 6 ขวบ โดยให้ใช้เพียงแตะปลายขนแปรงจนถึงอายุ 2 ขวบ และเพิ่มปริมาณเป็นขนาดเท่าเมล็ดข้าวโพดหรือถั่วลันเตาจนถึงอายุ 6 ขวบ การควบคุมปริมาณเช่นนี้ แม้เด็กจะกลืนยาสีฟันปริมาณดังกล่าวลงไปทั้งหมด ก็ไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด
ในกรณีของการป้องกันฟันผุนี้ การแปรงฟันให้ทั่วทั้งช่องปากจนลึกถึงซี่ในสุด จึงหมายถึงการนำฟลูออไรด์เข้าไปให้ถึงฟันทั่วทุกซี่ นอกจากนั้นประสิทธิภาพของฟลูออไรด์ในการป้องกันฟันผุจะสูงสุดก็ต่อเมื่อแปรงฟันได้อย่าน้อยวันละ 2 ครั้ง โดยแต่ละครั้งแปรงนานอย่างน้อย 2 นาที ไม่ต้องบ้วนน้ำหรืออาจบ้วนน้ำแค่หนึ่งจิบเล็กๆ และไม่รับประทานหลังแปรงฟันอย่างน้อยครึ่งชั่วโมง
สรุป เพื่อประโยชน์สูงสุดของการแปรงฟันคือ ใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ แปรงอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ให้โดนคอฟันทั่วทุกซี่ และแถมด้วยเทคนิคต่างๆที่จะเก็บฟลูออไรด์ไว้ให้นานที่สุด
บ้านทันตแพทย์คลินิก,ทำฟัน,จัดฟัน,ฟอกสีฟัน,รักษารากฟัน,รากฟันเทียม,รากเทียม,ครอบฟัน,ใส่ฟันปลอม,วีเนีย,รักษาฟันหน้าห่าง,ผ่าฟันคุด