บทความนี้ คัดลอกมากจากหนังสือ "ครบเครื่องเรื่องฟัน FUN"
จัดพิมพ์โดย คณะทันตแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ขอขอบพระคุณมา ณ ที่นี้ด้วย
แปรงฟัน...ตอนไหนดี
ศ.ทพญ.สุดาดวง กฤษฎาพงษ์
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง “หลังอาหารเช้า และก่อนเข้านอน” เป็นคำแนะนำโดยรวมสำหรับคนทั่วไป เหตุผลคือทิ้งระยะเวลาหลังแปรงฟันไว้ให้นานที่สุด โดยไม่กินอาหารหรือดื่มน้ำใดๆ ทั้งนี้ยาสีฟันที่ใช้ต้องมีฟลูออไรด์ เพราะการทิ้งระยะเวลาหลังแปรงฟันไว้โดยไม่กิน/ดื่ม คือการเพิ่มระยะเวลาที่ฟลูออไรด์สามารถออกฤทธิ์ในการช่วยป้องกันฟันผุได้อย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง
ปริมาณฟลูออไรด์ในช่องปากเป็นตัวบ่งบอกถึงความสามารถในการป้องกันฟันผุของแต่ละคน ปริมาณฟลูออไรด์ในช่องปากจะสูงมากหลังแปรงฟันด้วยยาสีฟันที่ผสมฟลูออไรด์เสร็จ แต่จะลดฮวบลงทันที(ถึง 11-12 เท่า) เมื่อกิน/ดื่ม (แม้เพียงน้ำเปล่า) หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ กิน/ดื่ม ปริมาณฟลูออไรด์จะค่อยๆลดลงอย่างช้าๆ และใช้เวลาอีกหลายชั่วโมงกว่าจะหมดไป ดังนั้นครึ่งชั่วโมงแรกหลังแปรงฟันจึงเป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดที่จะคงปริมาณฟลูออไรด์ให้สูงไว้ เพื่อให้เกิดกลไกการซ่อมแซมผิวฟันอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
ปริมาณฟลูออไรด์ที่สูงมากหลังแปรงฟันเสร็จ เป็นผลจากฟลูออไรด์ที่อยู่ในน้ำลายหรือที่ไม่ได้ยึดเกาะกับผิวฟัน ฟลูออไรด์จึงลดลงค่อนข้างรวดเร็วภายในครึ่งชั่วโมงแรก แต่หลังจากนั้นยังมีฟลูออไรด์ที่สะสมอยู่ตามเนื้อเยื่อในช่องปากและในคราบจุลินทรีย์ (ซึ่งหลงเหลืออยู่ตามร่องเล็กๆ ของฟัน) ที่จะค่อยๆ ถูกปล่อยออกมาในช่องปากต่อเนื่องอีกหลายชั่วโมง ดังนั้นการแปรงฟันเป็นสิ่งสุดท้ายก่อนเข้านอน โดยไม่ กิน/ดื่มหลังจากแปรงฟันเสร็จ ฟลูออไรด์จะทำงานซ่อมแซมผิวฟันอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งคืน
หลังตื่นนอนตอนเช้า กลิ่นปากมาจากเชื้อจุลินทรีย์ตามธรรมชาติในช่องปาก ซึ่งไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด อาจบ้วนปากด้วยน้ำเปล่าเพื่อให้รู้สึกสบายขึ้น ดื่มน้ำหลังตื่นนอน น้ำลายจะเริ่มหลั่งเมื่อช่องปากขยับและปรับสภาพสมดุลจนกลิ่นปากหมดไป หากแปรงฟันทันทีหลังตื่นนอน แล้วดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารเช้าหลังจากแปรงฟันไม่ถึงครึ่งชั่วโมง จะสูญเสียประโยชน์ของฟลูออไรด์ที่ควรได้รับจากการแปรงฟันตอนเช้าไปอย่างมาก ในทางตรงกันข้าม หากเราสามารถแปรงฟันหลังรับประทานอาหารเช้า จะมีโอกาสทิ้งช่วงระยะเวลา ที่ฟลูออไรด์ออกฤทธิ์ซ่อมแซมผิวฟันได้นานกว่า อย่างไรก็ดี คำแนะนำนี้ สามารถปรับเปลี่ยนได้ในแต่ละบุคคล ที่มีลำดับกิจวัตรประจำวันในตอนเช้าที่แตกต่างออกไป
คำแนะนำดังกล่าวข้างต้นจะเกิดประโยชน์สูงสุดหากแปรงฟันด้วยวิธี “แปรงแห้ง” (แปรงเสร็จ ถุยฟองทิ้ง ไม่ต้องบ้วนน้ำ) แม้เพียงการบ้วนน้ำคำโตๆ 1 ครั้ง ฟลูออไรด์จะลดลง 1-2 เท่า หรือเหลือเพียงแค่ครึ่งหนึ่งเมื่อเทียบกับการไม่บ้วนน้ำเลย
บ้านทันตแพทย์คลินิก,ทำฟัน,จัดฟัน,ฟอกสีฟัน,รักษารากฟัน,รากฟันเทียม,ครอบฟัน,ใส่ฟันปลอม,วีเนีย,รักษาฟันหน้าห่าง
